Šibenik

Niezwykle piękne średniowieczne miasto, amfiteatralnie rozłożone nad rozszerzającym się ujściem rzeki Krka w środkowej części Dalmacji. Naturalny wąski kanał św. Ante między 2 półwyspami łączy zatokę z otwartym morzem u wejścia do kanału ok. 200 wysp. Pierwsze chorwackie, a co za tym idzie - słowiańskie miasto portowe w Dalmacji, zyskało przed wiekami sławę pirackiego gniazda. Naturalny wąski kanał św. Ante o długości 2,5 km łączy dziś, jak i dawniej, zatokę z otwartym morzem. Szybenik ma naturalny port osłonięty wzgórzami. Panujący tu łagodny klimat, liczne plaże, bogactwo zabytków, bliskość wysp, kanionów i porohów oraz rzeki Krki powodują, że miasto stanowi nie lada atrakcję dla spragnionych słońca i spokoju.

W odróżnieniu od Splitu, Zadaru lub Trogiru, historia Śibenika nie sięga w rzymską starożytność. Był zawsze chorwacki, a tym samym był najstarszym słowiańskim siedliskiem nad Morzem Adriatyckim. Miasto zostało po raz pierwszy wspomniane w 1066 r. w związku z pobytem króla chorwackiego na tym terenie. Wenecjanie, którzy nazwali je Sebenico, gwarantowali mieszkańcom duży zakres wolności, co spowodowało bujny rozwój handlu. Nawet z Turkami, mieszkającymi w głębi kraju, mieszkańcy miasta ułożyli sobie względnie pokojowe współżycie.

Oprócz walorów krajobrazowych miasto posiada szereg pięknych budowli: katedra św. Jakuba (św. Jakova), kościół św. Barbary, pałac biskupi i pałac książęcy Palazzo Orsini na pewno zainteresują miłośników zabytków. Plan zabudowy miasta jest dość chaotyczny, co wskazuje na to, że Szybenik powstał z kilku podgrodzi, które w miarę rozwoju gospodarczego połączyły się w jedną całość.

W XV w. Śibenik przeżywał rozkwit. Dzięki imponującym budowlom, jakie wówczas powstały, miasto zyskało na znaczeniu. Kiedy rozpoczął się proces stabilizacji państwa chorwackiego, w Sibeniku toczyły się zażarte walki, gdyż w latach powojennych osiedliło się tu sporo Serbów. Osada, wspomniana jako miasto po raz pierwszy dopiero w 1066 r., zamieszkiwana była już od czasów najdawniejszych. Szybenik był od zawsze miastem wyłącznie chorwackim, a co za tym idzie, najstarszym siedliskiem Słowian na wybrzeżu adriatyckim. Założony jako twierdza za panowania książąt Śubiciów w X w., do wieku XV należał na przemian do Bizancjum, Wenecji i korony węgierskiej. W końcu opanowali go Wenecjanie i utrzymali, z krótkimi przerwami, aż do XVIII w.

Za ich rządów miasto miało wiele swobody, dzięki czemu bujnie rozwinął się handel i rzemiosło. Początkowo silnie ufortyfikowane, siedem razy odpierało najazdy tureckie (twierdze: św. Ivan, św. Ana, Śubićevac, od morza św. Nikola). Prawdziwy rozkwit miasto przeżywało w XV w. - powstały wówczas ważne budowle, rozwijała się sztuka snycerska, malarstwo i literatura. W świecie Szybenik zasłynął ze wspaniałej floty i żeglarzy, którzy często pływali jako dowódcy statków weneckich. Bogate miasto miało własne saliny, gdzie wydobywano ogromne ilości soli sprzedawanej do Bośni i Dubrowniku. Od XIV w. Szybenik posiadał własną stolicę.

Po upadku Wenecji miasto znalazło się pod rządami Austrii. Potem, w 1918 r. Szybenik próbowały zagarnąć Włochy, jednak zgodnie z traktatem zawartym w Rapallo, został on przyznany Jugosławii, a okupacja włoska nastąpiła trochę później, w 1941 r. W czasie li wojny światowej Szybenik bardzo ucierpiał, natomiast po wojnie w byłej Jugosławii toczyły się tu zażarte walki pomiędzy Serbami i Chorwatami.