Pierwsi przybysze na Bałkany

Ilirowie i Trakowie należeli do pierwszej fali Indów indoeuropejskich przybyłych na Bałkany. W II w. p.n.e. Rzymianie rozpoczęli podbój rdzennych plemion iliryjskich i założyli w Dalmacji kolonię w Salonie. Cesarz August rozszerzył imperium rzymskie, tworząc prowincję Ilirię (Dalmacja i Bośnia) i Panonię (Chorwacja). W 285 r. n.e. cesarz Dioklecjan zamieszkał w pałacu w Splicie, obecnie najwspanialszej z zachowanych rzymskich budowli na wschodzie Europy. Po podziale imperium rzymskiego w 395 r. ziemie, na których obecnie znajduje się Słowenia, Chorwacja oraz Bośnia i Hercegowina przypadły cesarstwu zachodnio-rzymskiemu.

Ok. 625 r. plemiona słowiańskie, pochodzące z obszaru południowej Polski, zaczęły osiedlać się na terenie obecnej Chorwacji i w 800 r. przyjęły chrześcijaństwo. Pozostający pod panowaniem frankońskim Chorwaci przejęli dziedzictwo kultury rzymskiej i w 925 r. utworzyli królestwo pod wodzą dalmatyńskiego księcia Toinislawa. Królestwo rozkwitało w XI w., a w 1101 r. zromanizowana Chorwacja zjednoczyła się z Węgrami, aby bronić się przed ekspansją prawosławnego cesarstwa bizantyjskiego.

W XVI w. po utracie przez Węgrów niepodległości, Chorwacja weszła w skład monarchii austro-węgierskiej. Wybrzeże Adriatyku wielokrotnie stało w obliczu zagrożenia tureckiego, lecz nigdy nie zostało podbite. Po bitwie morskiej pod Lepantow 1571 r., siły hiszpańskie i weneckie pokonały turecką flotę, a zagrożenie z tej strony znacznie się zmniejszyło W tym czasie Austria odzyskała zagrabionom wcześniej przez Turków ziemie. Pogranicze zesłało zasiedlone Serbami, uchodźcami spod panowania otomańskiego. Mieszkający tam Serbowie mieli autonomiczne władze, pozostające pod kontrolą Austrii. Ich tereny zostały przyłączone do Chorwacji dopiero w 1881 r.

Po pokonaniu Wenecji przez Napoleona w 1797 r. południowa część Chorwacji znalazła się pod okupacją francuską. W 1808 r. wojska francuskie wkroczyły do Dubrownika. Utworzenie przez Napoleona w 1809 r. Prowincji Iliryjskich, w skład których wchodziła Dalmacja, Istria i Słowenia, przyczyniło się do powstania idei zjednoczenia południowych Słowian. Po porażce Napoleona pod Waterloow 1815 r. Austro-Węgry przejęły kontrolę nad terenami na wybrzeżu Adriatyku. Odrodzenie chorwackiego życia kulturalnego i politycznego rozpoczęło się od 1835 r.

W 1848 r. wybuchła rewolucja zwana Wiosną Ludów. Powstanie na ziemiach chorwackich, dowodzone przez Josipa Jelaćicia, zostało stłumione. Zniesiono jednak pańszczyznę i zjednoczono terytorium Chorwacji z węgierska Slawonia, wprowadzając ograniczoną autonomię wewnętrzną.

Po porażce Austro-Węgier w I wojnie światowej, Chorwacja weszła w skład Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców (po 1929 r. nazywanego Jugosławią) z rządem w Belgradzie. Takie rozwiązanie spotkało się z silnym oporem chorwackich nacjonalistów, którzy zorganizowali w 1934 r. w Paryżu zamach na króla Aleksandra I. Reforma administracyjna w 1939 r. przyznała Chorwacji nazywanej Banovina Hrvatska pewien stopień autonomii regionalnej. Włochom, jako nagrodę za przyłączenie się do wojny przeciwko Austro-Węgrom w 1915r obiecano wybrzeże adriatyckie, i w lalach 1918-1943 większa część północnej Dalmacji została włączona do Włoch.

Po napadzie Niemiec na Jugosławię w marcu 1941 r. w Chorwacji oraz Bośni i Hercegowinie utworzono marionetkowy rząd, zdominowany przez członków faszystowskiej organizacji z Ante Paveliciem na czele.
Zamordowano wówczas ok.350 tyś Serbów, Żydów i Cyganów. Programowo ustasze wzywali do zabicia 30% i nawrócenia na katolicyzm pozostałych.

Nie wszyscy popierali politykę Ante Pavelicia. Dziesiątki tysięcy Chorwatów walczyło również bohatersko z Niemcami. Ogoleni podczas wojny, która toczyła się głównie na terenie Chorwacji oraz w Bośni i Hercegowinie, zginęło około miliona osób.